آخرین اخبار

سرزمین اسپان فرگان (دارابگرد)

جلیل سلمان؛ داراب نا – هنوز صدای پای اسب های سرکش دارابگرد در سرزمین اسپان فرگان به گوش می رسد. اسب هایی چموش و شجاع که روزگاران گذشته را در احاطه خود گرفته اند. از اسبچه هایی در آغوش شاپور که نام خزر به آن داده و به یغما برده اند تا اسب های وحشی […]

اشتراک گذاری
13 خرداد 1394
88130 بازدید
کد مطلب : 500

جلیل سلمان؛ داراب نا – هنوز صدای پای اسب های سرکش دارابگرد در سرزمین اسپان فرگان به گوش می رسد. اسب هایی چموش و شجاع که روزگاران گذشته را در احاطه خود گرفته اند. از اسبچه هایی در آغوش شاپور که نام خزر به آن داده و به یغما برده اند تا اسب های وحشی این خطه حاصلخیز که به اجبار قلاب و بند به تاراج می روند. اسب هایی که در چکاچک برخورد شمشیرهای سربازان ایرانی و رومی محکم و استوار ایستادند تا سربازان دلیر ایران را در جنگ با غارتگران همراهی نمایند.

نویسندگان کتاب« تاریخ طبیعی اسب۱»، «چارلز همیلتون» و «کنراد گسنر» در صفحه ۱۰۸  کتاب خود آورده اند:” کسانی از مرکز پرورش] اسب[ در اسپان فرجان۲ در نزدیکی داراب در ایران به همان اندازه ناشناخته هستند.”

حمزه اصفهانی(۲۷۰ تا ۳۵۰ هجری) در کتاب « تاریخ سنی ملوک الارض و الانبیاء علیهم الصلاه و السلام۳ » می نویسد: ” و بنی فی الکوره الاخیره من بلد فارس مدینه و سماها دارابجرد الی انشاها دارا ، فسمی الکوره باسمه و کانت تسمی قبل ذلک استان فرکان ، و هو اعلم.”

” ]دارا[ در ولایت اخیر از سرزمین فارس شهری ساخت و آنرا به نام خود دارابگرد (دارابجرد) نامید یعنی شهر دارا، و پیش از آن استان فرکان می خواندند ، و خدا داناتر است۴. “

دارا پسر بهمن نخستین پادشاهی است که راههای چاپاری را بنیاد نهاد و اسبانی دم بریده برای آن راه ها تعیین کرد و آنها را « برید دم» (برید دنب) خواندند،  در تعریب کلمه ، جزء دوم را انداخته ، « برید» گفتند.۵

مردم داراب در زبان محلی به دُم ، «دُنب» می گویند.

مؤلف کتاب «سفرکننده مدرن» به نقل از شاهنامه فردوسی می نویسد: ” داراب دستور داد شهری ساخته شود و هنگامی که دیوارهای آنرا گرد ساختند ، داراب-گرد نام نهاد”.۶

وی نام سرزمینی را که داراب شاه با اسب بر آن قدم نهاده بود را « سرزمین اسپان فرگان یا چراگاه- اسب»۷ می نویسد.

در دانشنامه ویکی پدیا در خصوص کلمه اسب این چنین آمده است :

-در زبان های شرقی شاخه پروتو هند و ایرانی: aswas

-زبان ایرانی باستانی: aspa

-زبان ایرانی میانه : asp

-زبان ایرانی نو : asb/asp

«ابن مهلب» در کتاب « مجمل التواریخ و القصص» تألیف سال ۵۲۰ هجری می گوید: ” پادشاهی داراب دوازده سال بود ، بدیگر روایت چهارده سال، او را بعد مدتها با فیلفوس ملک روم حرب افتاد تا آخر صلح کردند و دختر فیلفوس را بزن کرد باز بعد مدتی بروم باز فرستاد ، آنست که پارسیان گویند به سکندر آبستن بود ، و از عمارت بپارس اندر ، دآراب کرد بنا نهاد، و ناحیت اکنون بدان باز خوانند ، و پیش از آن ، اسبان فرکان ، خواندند . و به پارس بمرد۸. “

در پانوشت همین صفحه آمده است: ” بعربی نام برده اند و دآراب با یاء آخر اصل ندارد و فردوسی هم در اوائل قصه وی متابعت افسانه را کرده ولی از آغاز پادشاهی او همه جا وی را (دآرا) نام برده است. و بموجب تحقیق (دآرابجرد) نیز مخفف (دارا آباد کرد)است، نه (دآراب کرد).”

در این مورد می توان به صفحه ۱۵۴ فارسنامه ناصری تالیف فسائی نیز مراجعه نمود.

***

توضیحات:

۱-The Natural History of Horses-Charles Hamilton Smith, Konrad Gesner- the New York Public Library -1841-P:108

۲-Aspan Farjan

۳- حمزه اصفهانی، حمزه بن حسن- تاریخ سنی ملوک الارض و الانبیاء علیهم الصلاه و السلام-جلد اول-بیروت-منشورات دار مکتبه الحیاته-ص ۳۳٫

۴- تاریخ پیامبران و شاهان-بنیاد فرهنگ ایران-دانشگاه کالیفرنیا-۱۹۶۷٫

۵-همان.

۶-The Modern Traveller-conder-Sapienza University of Rome-1826-P:99

۷-Aspan Fargan or Horse-Pasture.The Modern Traveller-conder-Sapienza University of Rome-1826-P:99

۸- ابن مهلب-مجمل التواریخ و القصص(ایران)-اهتمام:رمضانی/مصحح:بهار-کلاله خاور-تهران-ص ۵۵٫

3 پاسخ به “سرزمین اسپان فرگان (دارابگرد)”

  1. ناشناس گفت:

    عالی بود

  2. علیرضا ظهرابی گفت:

    جناب آقای سلمان
    متن تاریخی در مورد دارابگرد عالی بود
    تا حالا همچین مطلبی رو در مورد شهرمون هیچ جایی نخونده بودم
    تمام مطالب هم با سند و مدرک و منبع آورده شده
    دستتون درد نکنه

  3. رضا گفت:

    جای سپاس فراوان داره.امیدوارم بیشتر از تاریخ داراب مطلب بذارید.حال و آینده ما بستگی به آگاهی از تاریخمون داره.ان شاء الله که بیشتر از گذشته پر افتخار شهرمون بفهمیم و برای آبادانیش استفاده کنیم.چ بسیار شهرهای که یک هزارم قدمت تاریخی ما رو ندارن ولی در بیشتر زمینه های مثبت پیشرفتشون از ما بیشتر بوده.
    نکته قابل توجه تاریخ داراب اینه که همیشه حاکمانش از خود مردمان داراب بودن برعکس برهه کنونی!

پاسخ دادن به رضا لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دو × سه =