آخرین اخبار

فورگ بر بلندای بیستون

جلیل سلمان؛ داراب نا – داریوش شاه می گوید: این وهی یزدات با سپاه کمی از آنجا(یعنی رخا) به  پی شی یااووادا  رفت و در آنجا لشکری جمع کرده قصد  ارته وردیه را کرد، کوهی هست نامش پرگ، آنجا جنگی شد. اهورمزد مرا یاری کرد و بفضل اهورمزد لشکر من سپاه  وهی یزدات  را شکست فاحشی […]

اشتراک گذاری
28 شهریور 1394
99851 بازدید
کد مطلب : 3546

جلیل سلمان؛ داراب نا – داریوش شاه می گوید: این وهی یزدات با سپاه کمی از آنجا(یعنی رخا) به  پی شی یااووادا  رفتjalil salman-layzangan-baghe kar-darab-fars و در آنجا لشکری جمع کرده قصد  ارته وردیه
را کرد، کوهی هست نامش پرگ، آنجا جنگی شد. اهورمزد مرا یاری کرد و بفضل اهورمزد لشکر من سپاه  وهی یزدات  را شکست فاحشی داد. روز ششم ماه گرم پد  این جنگ واقع شد و سپاهیان من این  وهی یزدات را با سر دسته های همراهان او دستگیر کردند». ۱

۰۰۰۱

متن فوق برگرفته از کتیبه بیستون در کرمانشاه و متعلق به داریوش هخامنشی(داریوش بزرگ) است که به وقایع و رویدادهای مربوط به شورشهای سرزمین بلند آوازه پارس می پردازد. در ستون سوم این کتیبه باستانی(ردیف ۴۹-۴۰)، داریوش بزرگ به کوهی به نام پرگ(پرگا) اشاره می نماید که به اعتقاد بسیاری از نویسندگان برجسته و مورخان بزرگ داخلی و خارجی همان «فورگ» امروزی است.

۰۰۰۲

(مطابق ویرایش کدهای زبان سال ۲۰۰۸ میلادی-Unicode)

هاشم رضی، در کتاب فارس باستان، ضمن اشاره به کلمه پَرْگَ ، آنرا اسم مذکر و کوهی در پارس آورده است.۲

۰۰۰۳

(تصویر شکل نوشتاری کلمه پَرْگَ ، به خط هاشم رضی-برگرفته از کتاب فارسی باستان، ص ۱۷۹)

«تِرِوِر بِرایس»، در کتاب هندبوک خود(۲۰۰۹ میلادی)، پرگ(Parga)را کوهی در جنوب غربی ایران و در فارس آورده است. وی تاریخ شورش برپا شده در پارس را بین سالهای ۵۲۲ و ۵۲۱ پیش از میلاد مسیح می داند.۳

«هایدماری کخ»، ایران شناسِ آلمانی و صاحب کتاب ارزشمند از زبان داریوش، در کتاب پژوهش های هخامنشی(۱۹۹۳ میلادی) ضمن اشاره به تاریخ شورش رخ داده در سال ۵۲۱ پیش از میلاد مسیح در پارس، کوه پرگ  را همان فورگ(Forg) امروزی می داند.۴

«ارنست هرتسفلد» در کتاب شاهنشاهی پارسی(۱۹۶۸ میلادی)، با اشاره به شورش های وهیزداته در سرزمین پارس،  پَرْگَ را همان فورگ(Parga-Forg) آورده است.۵

«لاند» از اساتید دانشگاه میشیگان، در جلد پنجم کتاب مبحث کتیبه های ایرانی (۱۹۵۵ میلادی) ، پرگ را کوهی در پارس آورده و ریشه های آنرا در « اکدی» و «آرامی» جستجو می نماید.۶

«تاورنیه» در بخش ریشه شناسی این کلمه به نقل از اشمیت(۱۹۸۰ میلادی)می نویسد:” اگر چه(Parga-p-r-g -) فورگ قرائت می شود و مسلم است(صحیح است)، اما ریشه شناسی این کلمه شناخته شده نیست، احتمالاً با فورگ یکسان است”. وی در خصوص تایید اینکه کلمه Parga همان فورگ امروزی است به نوشته های اشپیگل، فوی و هرتسفلد استناد می نماید.۷

«تاورنیه»، صاحب کتاب ایران در دوره هخامنشی، ریشه های پرگ را در زبان آرامی، بابلی و عیلامی(ایلامی) چنین دنبال می کند:

Aramic: Pr[g]

Babylonian: pa-ar-ga

Elamite: bar-rak-ka

«لُرد کرزن» نیز در کتاب ایران و قضیه ایران(جلد دوم)، این کلمه را Parraga و برابر با Forg و «ریچارد نلسون فرای» آنرا کوهی در پارس ذکر کرده اند.۸و۹

حافظ ابرو در کتاب جغرافیای خود، این کلمه را به صورت فرگ ۱۰ و مصطفوی در اقلیم پارس ۱۱ و راوندی در تاریخ اجتماعی ایران ۱۲ این کلمه را فورگ، عزیز بیات در تاریخ تطبیقی ایران ۱۳ آنرا پرگ ، آشتیانی در تاریخ مغول ۱۴ آنرا فُرْگ(پرگ)، پاول شواتس در جغرافیای تاریخی فارس ۱۵ آنرا فُرج ضبط کرده اند. شواتس در صفحه ۱۴۵ کتاب خود در مورد فُرج می نویسد:” فُرج با مسجد منبردار، مقدسی گاه از آن به صورت بُرک (به فارسی پُرگ) یاد می کند، ابن واضح آنرا فُرش می نامد و امروز Forg است. “

تقدیم به « بهمن دژ » سرفراز و همه مردمان پاک و مهربانش…

***

منابع:

۱-پیرنیا حسن، تاریخ ایران باستان،جلد۱، دنیای کتاب، تهران، ۱۳۷۵،ص۵۴۶

۲-رضی هاشم، فارسی باستان،۱۳۶۷، ص ۱۷۹

۳-Bryce Trevor. The Routledge Handbook of the Peoples…۲۰۰۹٫p. 527

۴-Koch Heidemarie. Achämeniden-Studien.1993.p. 57

۵-Herzfeld Ernst .The Persian Empire.1968.p. 335

۶-Humphries Lund.Corpus inscriptionum Iranicarum .1955.pp. 20 , 41

۷-Tavernier Jan.Iranica in the Achaemenid Period.2007.p. 28

۸-Curzon.Persia and the Persian Question.Volume 2.

۹-Frye.Handbuch der Altertumswissenschaft.p. 366

۱۰-حافظ ابرو، جغرافیای حافظ ابرو، ص ۷۸۰

۱۱- مصطفوی محمد تقی، اقلیم پارس، ص۹۵

۱۲- راوندی مرتضی، تاریخ اجتماعی ایران، ج۵، ص ۳۹۳

۱۳- بیات عزیزالله، تاریخ تطبیقی ایران با کشورهای جهان، ص ۳۳۸

۱۴-اقبال آشتیانی عباس، تاریخ مغول از حمله چنگیز، ص ۳۸۰

۱۵- شواتس پاول، جغرافیای تاریخی فارس، ص ۱۴۵

 

 

 

14 پاسخ به “فورگ بر بلندای بیستون”

  1. سعید.ق گفت:

    جناب سردبیر کاهش تصویری از جناب سلمان هم می گذاشتید تا با چهره این پژوهشگر و محقق آشنا بشیم.
    با تشکر.
    واقعا از مقالات ایشان لذت می برم.
    با عشق برای داراب کار می کنند.

    • سعید.ق گفت:

      مرسی جناب سردبیر.
      توجه به نظرات مخاطبانتان قابل تقدیر است. ضمن اینکه از دیدار چهره گرم ایشان حس غرور و افتخار به بنده دست داد که فرهیختگانی همچون جناب سلمان همزادگاه من هستند
      پاینده باشید جناب سلمان.

  2. رسول امیری گفت:

    درود به تلاش وحساسیتی که بر تاریخ سرزمین اجدادی خویش داری.
    جلیل جان دمت گرم

  3. ابراهیم گفت:

    واقعاً جالب و خواندنی بود،ممنون

  4. فرگ گفت:

    همه جای ایران همه جای داراب سرای من است
    درود به سلمان وتاریخ سربلند فرگ
    ممنون از داراب نا

  5. فورگی گفت:

    درود بر اقای سلمان
    فورگ قدمت تاریخی دارد.دوبرجی همان فورگ قدیم است

  6. اچ گفت:

    داریوش به دوبار جنگ با وهه یزدات در کتیبه اش اشاره داشته و در جنگ دوم که با حضور خودش هست، قوی ترین دشمن از میان دشمنان نه گانه اش رو در دامنه کوه پرگ شکست می ده. بعد از اون در شهری به نام یه ئی او وادی ئی چیه ( به قول جناب سلمان پی شی اووادا) به معنای اجتمالی سرزمین آب، در نزدیکی منطقه یا شهری به نام رخا، وهه یزدات رو به دارا مجازات می آویزه. این جنگها در سال اول پادشاهی داریوش اتفاق افتاده و وهه یزدات نیروهای بسیار زیادی از فارس و خوزستان که به نام انشان از آن یاد شده جمع آوری کرده بود.
    به صورت اختصار به نقل از ترجمه کتیبه های داریوش

  7. بچه های فرگ گفت:

    ازطرف بچه های انجمن دوستداران میراث فرهنگی فرگ از جناب سلمان و سایت داراب نا تشکر می کنیم

  8. ناشناس گفت:

    فیروز عسکری فرگی
    با تشکر از سایت داراب نا
    لذت بردم از تاریخ کهن پرگ واقعاً دست شما دست اندکاران این سایت و مردم خونگرم و همشهری های اینجانب تشکر به عمل می آورم

  9. هیأت دوچرخه سواری فورگ گفت:

    سلام ضمن سپاس از دوستان، سپاسگزارم هیأت دوچرخه سواری بخش فورگ

  10. مجید رنجبر گفت:

    سلام وخسته نباشی به همه دوستان مخصوصا فورگیهای عزیز

  11. صمد گفت:

    فورگ عشق است

  12. منصور گفت:

    از اینکه از برگ زرین دیگری در افتخارات چندهزار ساله داراب مطلع شدم خیلی برام مسرت بخش بود
    ممنون از دارابنا و سلمان و امثال سلمان

  13. داراب پرست گفت:

    درود بر جناب سلمان عزیز، همت شما در معرفی استان دارابگرد قابل تقدیر و تحسین است.

پاسخ دادن به رسول امیری لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

3 + 16 =