به گزارش خبرگزاری فارس از داراب، تعاون واژه‌ای نام آشنا است به معنی یکدیگر را یاری دادن و باهم کار کردن که وقتی در کنار اقتصاد و اشتغال قرار می‌گیرد می‌تواند تبدیل به نیروی عظیمی شود که اقتصاد یک جامعه را به سمت بهبودی و شکوفایی سوق دهد.

تعاونی یک اهرم مناسب برای توسعه اقتصادی شهرها به خصوص نواحی روستایی است که می‌تواند همگام با سیاست‌های دولت در بهبود شرایط زندگی و وضعیت اجتماعی مردم بسیار موثر باشد و باید در نظر داشت که نه تنها راه‌اندازی تعاونی‌ها، پتانسیل‌ها و قابلیت‌های فراوانی جهت ایجاد اشتغال و رفع معضل بیکاری دارد بلکه زمینه ساز یکپارچگی و وحدت مردم جامعه در رفع مشکلات مختلف است.

مشارکت مردم در تعاونی ها صرفاً مشارکت نیست، بلکه همه مراحل سیاست گذاری، تصمیم گیری، تأمین منابع، اجرا، نظارت و … را در بر می‌گیرد و این مشارکت همه جانبه باعث می‌شود تعاونی‌های مردم نهاد در طولانی مدت به فعالیت خود ادامه دهند، هرچند که ممکن است در ابتدا با مدیریت دولتی آغاز شود ولی در نهایت این خواسته اعضا و مشارکت کنندگان است که به تعاونی‌ها خط‌مشی می‌دهد.

تجربه‌های بی‌شماری نشان می‌دهد که هر کجا مردم در کنار هم با یکدلی و همیاری در کاری مشارکت داشته باشند شاهد توسعه و اشتغال پایدار خواهیم بود و این موضوع  را بار دیگر می‌توانیم در شهرستان داراب و مشارکت‌های مردمی که در تعاونی به نام تعاونی توسعه دارابگرد شکل گرفته است به وضوح ببینیم.

در همین رابطه و به مناسبت هفته تعاون با جمال صفری-مدیر بسیج کشاورزی داراب- که مدیرعاملی تعاونی توسعه دارابگرد و یکی از پیشرو‌ترین تعاونی‌های کارآفرین کشور را بر عهده دارد، در خصوص چگونگی شکل‌گیری طرح و ایده این تعاونی صحبت کردیم که خواندن آن خالی از لطف نیست و چه بسا که بتوان با استفاده از این ایده در شهرستانی‌های دیگر کشور، اشتغال پایداری را به وجود آورد.

مشارکت مردم در صندوق‌های قرض الحسنه خانگی، الگوی اولیه کار شد

وی که یکی از کارآفرینان و فعالان حوزه اشتغال در کشور و شهرستان داراب است با بیان اینکه ما کارمان را در این حوزه تقریبا از سال ۹۶ با راه اندازی صندوق‌های قرض الحسنه مردم‌یار در شهرستان داراب آغاز کردیم و در حال حاضر این فعالیت تبدیل به هلدینگ شده است، گفت: در سال ۹۶ صندوق‌های قرض الحسنه مردم یار را راه اندازی کردیم که این صندوق‌های قرض الحسنه چند هدف دنبال می‌کردند، یکی اینکه با استفاده از سرمایه خرد مردم و بدون حمایت دولت شکل می‌گرفت و اینکه در این قرض الحسنه‌ها مشارکت و همکاری را به مردم یاد می‌دادیم، چون هرکجا که مشارکت ایجاد شود و مردم همکاری و همیاری را یاد بگیرند خیلی راحت و سریعترتر کارها انجام می‌شود.

مدیرعامل تعاونی توسعه دارابگرد اظهار داشت: یکی از عللی که تعاونی‌های قبل شکست می خوردند این بود که مردم مشارکت کردن بلد نبودند و در کارهای مشارکتی به این صورت دچار مشکل می‌شدند و کارشان به شکست منجر می‌شد، پیش‌نیاز این که ما بتوانیم تعاونی بزرگ و یا یک حرکت بزرگ انجام بدهیم که به معیشت و اشتغال خانگی مردم منجر بشود این بود که از  الگویی که از قبل داشتیم استفاده کنیم و این الگو همان صندوق‌های قرض الحسنه خانوادگی بود.

صفری با اشاره به  اینکه الگویی که از قبل داشتیم یعنی خانواده‌هایی که عضو صندوق هستند یک انسجام و همدلی طی این مدت بینشان به وجود آورد و در ضمن این حرکت خودجوش بوده است، افزود: در این صندوق های خانگی روحیه مشارکت وجود دارد و اعضا گره از کار یکدیگر در موضوعات و مشکلات مختلف باز می‌کنند و به این نتیجه رسیدیم که آنها خیلی راحت  این کار را انجام می‌دهند و ما این طرح را الگوی کار خودمان قرار دادیم.

معتقدیم که پول قرض الحسنه برکت دارد

وی افزود: در طول حدود ۴ سال گذشته نزدیک به ۱۷۵ صندوق قرض الحسنه مردم یار در ۱۷۵ نقطه روستایی و محلات شهری شهرستان داراب ایجاد کردیم که اعضای صندوق، هدفشان کمک به یکدیگر و احیاء همان سنت قدیمی کمک و یاری رساندن به مردم  بود چون ما معتقدیم که پول قرض الحسنه  هر چقدر هم مقدارش کم باشد باز هم برکت دارد و با این پول‌ها کسب و کارهای کوچک و خرد را شروع کردیم.

این کارآفرین فعال عنوان کرد: با راه‌اندازی این صندوق ها مثلا اگر یک خانم خانه دار با ۱ یا ۲ میلیون تومان در بازه زمانی مشخص می توانست کار کند، ظرفیت آنجا  را می‌دیدیم، امکانات معایب و مزایایی که داشت را می‌سنجیدیم، پیشنهاد می دادیم؛ مثلا می‌گفتیم شما اگر این کار را با این مهارتی که دارید و یا ظرفیتی که اینجا وجود دارد انجام بدهید موفق می‌شوید و برخی افراد که اگر حتی مهارت نداشتند را به مرکز فنی حرفه‌ای یا جهاد کشاورزی یا صنایع دستی آشنا می‌کردیم و با آنها هماهنگ می‌کردیم تا فرد این مهارت را یاد بگیرد و وقتی فرد مهارت را یاد می‌گرفت و به کار مسلط می‌شد، خود به خود می‌توانست در شغلی که انتخاب کرده است، موفق باشد.

صفری با اشار به اینکه نزدیک به ۵ هزار نفر در این جمعیت قرار گرفتند ادامه داد:  ۵ هزار نفر در شهرستان داراب داریم که در حال حاضر عضو صندوق هستند و دارند این کار را انجام می‌دهند، از بین همه افراد، تعدادی که مشاغل خانگی را انجام می دادند را در زنجیره کار قرار دادیم، در واقع یکی دیگر از دلایلی که مشاغل خانگی در قبل به موفقیت نمی‌رسید این بود که زنجیره برای آنها تکمیل نمی‌شد؛ زنجیره یعنی تولید، تامین، بازاریابی و فروش، که معمولا در مراحل آخر بازار فروش شکل نمی‌گرفت، ما یاد دادیم که چه محصولی تولید کنند تا بازار داشته باشد و برای آنها بازار تعریف کردیم و عملا بازاریابی و بازارسازی را انجام دادیم.

تشکیل تعاونی زنان خودسرپرست برای اولین بار در ایران

وی افزود: بعضی از افراد گفتند که ما می‌خواهیم مثل بقیه اقشار و صنف‌های دیگر جامعه، تعاونی مخصوص خودمان را داشته باشیم، چون این زنان خود سرپرست و یا افراد فعال در مشاغل خانگی‌، خانواده و افراد کم درآمدی بودند که به هیچ کجا وابستگی نداشتند و تصمیم گرفتیم مثل فروشگاه‌های دیگر که برای قشر خاصی تعاونی ایجاد کرده بودند برای اولین بار در ایران تعاونی زنان سرپرست خانوار را تشکیل بدهیم که یک مورد منحصر به فرد شد.

مدیر عامل تعاونی توسعه دارابگرد با بیان اینکه ما به همه اعضای صندوق‌ها فراخوان دادیم گفت: ۱۰۰۰ نفر از این افراد امدند و نفری حدود ۸۰۰  هزار تومان پول گذاشتند و چیزی در حدود ۸۰۰ میلیون تومان پول جمع شد که با رای گیری بین مردم هیئت مدیره و مدیرعامل را انتخاب کردیم که مردم من را به عنوان مدیر عامل انتخاب کردند.

صفری اظهار داشت: با راه اندازی این تعاونی در واقع با یک تیر دو نشان زدیم؛ یک اینکه افراد محصولات تولیدی خودشان را انجا عرضه می‌کردند و به راحتی به فروش می رساندند و دوم اینکه در این تعاونی کارهای اداری را برای گرفتن مجور مشاغل خانگی  برای آنها تسهیل می‌کنیم و یا راهنمایی می‌کنیم که چطور این مجوزها را کسب کنند؛ مثلاً یکی از مشکلات انها، مجوز بهداشتی بود که با هماهنگی که با علوم پزشکی داشتیم مجوزهای بهداشتی برای بعضی از شغل‌ها صادر شد و این افراد الان با خیال راحت می‌توانند محصولات شان را عرضه کنند و هیچ دغدغه ای از نظر مجوز نداشته باشند چراکه واقعا برای یک زن خانه‌دار امکان نداشت که بتواند کارهای اداری به این صورت را انجام بدهد و ما به آنها گفتیم شما تولیدات خودتان را  انجام بدهید و ما هم کارهای اداری را برای شما انجام می دهیم.

مدیرعامل تعاونی توسعه دارابگرد با اشاره به اینکه برای مجوز‌های بخش کشاورزی با رئیس جهاد کشاورزی رایزنی کردیم که آنها نیز با کمال میل همکاری کردند ادامه داد: مثلا دربخش صنایع دستی با میراث فرهنگی صحبت کردیم و مدارک مهارتی افراد تبدیل به مجوز کار شد و چون سالهای قبل آزمون صنایع دستی خیلی محدود برگزار می‌شد، طی صحبت هایی که انجام دادیم قرار شد هر ۲۰ روز به صورت دوره ای افرادی بیایند و در آزمون‌ها شرکت کنند و در حوزه مهارتی خودشان مدرک معتبر صنایع دستی دریافت کنند که این مورد باعث استقبال و خوشحالی مردم شد. وی افزود: یکی دیگر از مشکلاتی که وجود داشت این بود که اگر یک نفر می‌خواست مجوز بهداشتی بگیرد باید حتماً مسئول فنی هر ماه می آمد و نظارت می‌کرد  و بابت این نظارت و مجوز باید هر ماه چندین میلیون تومان پول پرداخت می‌کرد و ما مشاغل این چنین را کنار هم گذاشتیم تا مسئولی که برای بازدید می آید مثلا ۱۰ تا ۱۵ کارگاه را با هم در یک روز بازدید کند و  همگی آنها مشارکتی پول این بازدید را پرداخت کنند و به هر شخص، از این بابت فشاری نیاید.

صفری اضافه کرد: اتفاق خوبی که با تشکیل تعاونی‌ها افتاد این بود که محصولاتی که اعضای این صندوق‌ها تولید می‌کنند بدون واسطه و دلال در تعاونی به فروش می‌رسد و به نوعی بازار و ویترین کار تشکیل شد و قیمت اجناس از قیمت بازار هم پایین تر می آید و حتی اگر با سود کم یا حتی بیشتر از قیمت بازار هم در اینجا به فروش برسد چون افرادی که مشغول به کار هستند، خودشان از اعضای تعاونی و جزء سهامدارن هستند، این پول دوباره از طریق سود سهام به جیب خودشان برمی‌گردد، ضمن اینکه ما فروشگاه بزرگ مواد غذایی و وسایل خانه درست کردیم که به غیر از اینکه اجناس را در آنجا به فروش می‌رسانیم به قشر فقیری که از نظر مالی توانایی خرید اجناس ندارند در حدود همان قیمتی که سهام دارند جنس به صورت اعتباری می دهیم، که باز هم درآمد حاصل از این خریدها به جیب خودشان برمی‌گردد؛ یعنی از دارند خودشان خرید می‌کنند و سودش به خودشان برمی‌گردد.

وی با بیان اینکه ما اشتغال خوبی هم ایجاد کردیم و به صورت مستقیم ۱۲ نفر از اعضای تعاونی که نیاز به شغل داشتند به صورت تمام وقت یا نیمه وقت در آنجا مشغول به کار هستند اظهار داشت: در فاز دوم امدیم سراغ خدمات سهامداران موسسه احیاگران زندگی پارس که زیر نظر همین هولدینگ است که برای جوانانی تدارک دیده‌ایم که، عضو تعاونی یا عضو صندوق ما هستند.

فعالیت تشکل مردمی احیاگران زندگی پارس با هدف اشتغال جوانان

این کارآفرین فعال ادامه داد: عده ای از جوانان آمدند و یک تشکل مردم نهاد درست کردند به نام احیاگران زندگی پارس که این تشکل مردمی به تسهیل ازدواج و تشکیل زندگی و خدمات ازدواج کمک می‌کند و از صفر تا صد، از مشاوره ازدواج تا گل فروشی و سالن مراسم و …را برای آنها فراهم می‌کنیم و هر چقدر هم در این مراسم خرج کند چون از سهامدارن این تعاونی هستند، سود هزینه های مراسم ازدواج به خودشان برمی‌گردد.

صفری با اشاره به اینکه همه این کارها مردمی است و موسسات یا نهادهای دولتی دخالت ندارند و ما فقط هماهنگی های لازم را انجام می‌دهیم گفت: در واقع ما به مردم کمک می‌کنیم که از حق و حقوق خودشان آگاه شوند و در صحبت با مسئولین افرادی که توانایی راه اندازی کار را دارند به آنها معرفی می‌کنیم، مثلا وقتی بودجه ای می‌آید برای مشاغل خانگی، برخی از مسئولین اطلاع ندارند که این پول به دست چه افرادی برسد می‌توانند بهتر از آنها استفاده کنند، و ما این افراد را به آنها معرفی می‌کنیم.

وی توضیح داد: سال گذشته خانم هایی بودند که کشت گیاهان دارویی در روستای زین آباد انجام می‌دادند و می‌گفتند ما آب، زمین و مهارت داریم ولی سرمایه برای انجام کار نداریم، چون ما یک صندوق فعال در روستای زین آباد داریم که بیشتر از صد نفر عضو این صندوق هستند، توانستیم حدود  ۹۰ وام ۳۰ میلیون تومانی از صندوق کارآفرینی امید با کمک نماینده شهرستان برای خانم‌های این روستا بگیریم که کشت داروهای گیاهی را افزایش دهند.

مدیرعامل تعاونی توسعه دارابگرد افزود: با توجه به اینکه در سال ۹۹ ما به عنوان بسیج مهندسین کشاورزی نمونه کشوری انتخاب شدیم و تجربه و مهارت کافی در این زمینه داشتیم، ضمن اینکه سرمایه لازم را برای آنها مهیا کردیم به آنها الگوی کشت دادیم و توسط مهندسن خودمان بر روی کارهای آنها نظارت کردیم و به آنها گفتیم که چه بکارند و چگونه بکارند و چه کارهایی انجام بدهند که ثمر بیشتری داشته باشند و نکات لازم را به آنها آموزش می‌دادیم که این راهنمایی‌ها بسیار مفید بود.

صفری عنوان کرد: در این مدت ما  ۲۵ تعاونی پشتیبان مشاغل خانگی درست کردیم برای اینکه می‌خواستیم به صندوق‌ها شخصیت حقوقی بدهیم چون اگر این صندوق‌ها شخصیت حقوقی بگیرند وقتی اداراتی مثل اداره کار به تعاونی‌ها وام می‌دهند و یا بودجه ای به آنها اختصاص داده می‌شود ما بتوانیم از این ظرفیت استفاده کنیم و یا بتوانیم هر منابعی که وارد شهرستان می شد را جذب کنیم چون هر شخص برای دریافت این اعتبارات با مشکلات بسیاری رو به رو می‌شود ولی در این صورت وجود تعاونی‌ها راحت تر می توانیم به او کمک کنیم.

برای جلب اعتماد، با مردم روستا زندگی کردیم

وی افزود: ما معتقدیم که فعالیت‌ها اگر مثل کار دولتی از هفت صبح تا دو ظهر باشد کاری پیش نمی‌رود ولی ما از ساعت ۶ صبح تا ساعت ۱۲ شب در روستا بودیم با مردم نشستیم، با مردم زندگی کردیم به دغدغه هایشان گوش دادیم و دست کمک به سویشان دراز کردیم تا توانستیم اعتماد آنها را جلب کنیم و این اعتماد مردم برای ما اعتبار است، اینکه هزار نفر سرمایه زندگی شان را بدهند به دست ما و اعتماد کنند هم مسئولیت سنگینی است و هم خیلی مهم است، امروز این اعتماد طوری شده است که بازنشسته‌ها پولشان را به ما می‌سپارند تا برایشان سرمایه گذاری کنیم.

مدیر عامل تعاونی توسعه دارابگرد در پایان صحبت هایش حرکت بعدی تعاونی را تشکیل نهضت ملی جوانان عنوان کرد و ضمن ابراز خوشحالی از این موقعیتی که برای مردم شهرستان داراب به وجود آمده اظهار داشت: اگر بشود این طرح را در شهرستان های دیگر نیز پیاده سازی کرد ما شاهد رونق اقتصادی در کشور خواهیم بود و اگر مردم خودشان به فکر خودشان نباشند هیچ کاری انجام نمی‌شود.

مصاحبه از : نرجس علیرضایی